Հռոմէական Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ մէջ, Հաւատոյ Տարածման Ս. Ժողովի նախագահութիւնը թերեւս միակն էր որ իր պատասխանատուէն կը պահանջէր շարունակ շրջագայիլ: Արդարեւ, Աղաճանեան՝ հակառակ որ 66 տարեկան էր, Կովկասցիի առողջ կազմ ունենալով հանդերձ, յոգնածութիւնը եւ զինք մահուան դուռը հասցնող անողոք հիւանդութեան չարանշանները, առաջին անգամ արդէն յայտնուած էին: 1966 Սեպտեմբեր 14-ին, երբ ան կ’ուղղուէր դէպի Մատակասքար, ու Քէնիայի մայրաքաղաքը՝ հազիւ Նայրոպի ժամանած, անմիջապէս հիւանդանոց փոխադրուած էր ու ապա Իտալիա վերադարձած, երկու ամիս կազդուրուելու: Բարեբախտաբար 1962-ի Ապրիլ 10-ին, իր քոյրը՝ Ելզա, 41 տարիներու բաժանումէ մը ետք՝ օգտուելով Խրուշչեւեան յարաբերաբար մեղմ քաղաքականութենէն, Ախալցխայէն Հռոմ եկած էր, իր հարազատ եղբօր կողքին կանգնելու ու զինք խնամելու:
1968 Յունուար 7-ին, Ուրբանեան Գոլէճի տնօրէնութիւնը արժանաւոր կերպով կը յիշատակէ իր նախկին աշակերտին եւ ուսուցիչին՝ Աղաճանեան Կարդինալին քահանայութեան 50-ամեակը: Պատմական այս եղելութիւնը կարծէք հրաժեշտի սեղան մըն էր, որ կը տրուէր ի պատիւ հայոց մեծ Կարդինալին: Արդարեւ, 31 Յուլիս 1969-ին, Պօղոս Զ. Պապին հետ Ափրիկէի շրջապտոյտին մասնակցելէ ետք, Աղաճանեան Կարդինալին առողջութիւնը այն աստիճան կը վատթարանայ, որ կը հրաժարի Հաւատոյ Տարածման նախագահի իր պաշտօնէն: 22 Հոկտեմբեր 1970-ին, իր հրաժարականը վերջապէս կ’ընդունուի:
Այդ օրերուն կը զուգադիպի Ամենայն Հայոց Վազգէն Ա. Կաթողիկոսին պաշտօնական այցը Հռոմ Պօղոս Զ. Պապին, 8 Մայիս 1970-ին: Վատիկանի նշանաւոր Սիքստեան մատրան մէջ, Հռոմի եւ Հայ Եկեղեցիներու Հովուապետները կը հանդիպին իրարու, եղբայրական ողջագուրումով: Այնտեղ կը գտնուէր նաեւ Կարդինալ Աղաճանեան եւ մինչ Պօղոս Զ. կ’ողջագուրուէր Երուսաղէմի եւ Պոլսոյ Հայոց Պատրիարքներուն հետ, Գրիգոր Պետրոս ԺԵ. Աղաճանեան բարի գալուստ կը մաղթէր Ամենայն Հայոց Հայրապետին:
Արդարեւ, աստուածային նախախնամութիւնը՝ կարծէք այնպէս տնօրինած էր, որ Կարդինալ Աղաճանեան Ամենայն Հայոց Հայրապետի ողջագուրումէն կարճ ժամանակ ետք բաժնուէր այս աշխարհէն: Եւ յիրաւի, գրէթէ օրէ օր ան կը հիւծէր անծանօթ հիւանդութեան մը պատճառով եւ Սուրբ խորհուրդներով զօրացած` հոգին կ’աւանդէ Կիրակի 16 Մայիս 1971-ին, սուգի մատնելով Կաթողիկէ Եկեղեցին, Հայ Կաթողիկէ համայնքը, Լիբանանը, համայն Հայութիւնը եւ ամբողջ քրիստոնէութիւնը: Աստուծոյ եւ Եկեղեցւոյ ծառային թաղումը մեծ շուքով տեղի կ’ունենայ Հռոմի Ս. Պետրոս Մայր Եկեղեցւոյ մէջ Ուրբաթ 21 Մայիսին, Ս. Պատարագ եւ Պաշտօն կը կատարուի ի ներկայութեան 32 կարդինալներու, 200-է աւելի եպիսկոպոսներու եւ բարձրաստիճան հոգեւորականներու, անձնաւորութիւններու եւ բազմահազար հաւատացեալներու, որոնք եկած էին հրաժեշտի վերջին ողջոյնը տալու իրենց սիրելի հայ Կարդինալին:
Ս. Պետրոսի Մայր Տաճարի արարողութենէն ետք, մարմինը կը փոխադրուի Լեւոնեան Վարժարանի եկեղեցին:
Այժմ Երջանկայիշատակ Կարդինալ Գրիգոր Պետրոս ԺԵ. Աղաճանեանի մարմինը ամփոփուած է Հռոմի Ս. Նիկողայոս Եկեղեցւոյ՝ Ս. Գրիգոր Լուսաւորչին նուիրուած կողմնակի մատրան դամբանին մէջ: Ի դէպ՝ Ծիրանաւոր Աղաճանեան իր կտակին մէջ գրած էր. «Կ’ուզեմ որ իմ գերեզմանս Զմմառ հանգչող նախորդներուս քովն ըլլայ»։ Այս էր փափաքն ու կտակը զոր երջանկայիշատակ Կարդինալ Աղաճանեան յայտնած էր Զմմառու վանքի վարչութեան: (Զուարթնոց 1995, համար 16, էջ 9):
«ՄԱՍԻՍ» յաւերժ երախտապարտ սրտով կը խոնարհի յիշատակին առջեւ մեծագործ Ծիրանաւորին, որուն կը պարտի իր ծնունդը 74 տարիներ առաջ։